16 maja 1891
Tymczasowe kursy na najstarszej warszawskiej kolei dojazdowej zostały zainaugurowane 16 maja 1891 r. o godz. 16:00 na oddanym wówczas odcinku pomiędzy stacją Belweder a stacją Czerniaków. Kolejka była obsługiwana przez tabor konny, a wagoniki kursowały obecnymi ulicami: Belwederską, Chełmską, Czerniakowską po torach o rozstawie szyn 800 mm.
Założycielami kolei był Henryk Huss - doświadczony inżynier kolejnictwa pracujący wcześniej przy budowie kolei warszawsko-wiedeńskiej, kolei warszawsko-terespolskiej oraz innych linii kolejowych na terenie ówczesnego Cesarstwa Rosyjskiego. Na zlecenie posiadacza części dóbr wilanowskich Wiktora Magnusa, opracował i zrealizował budowę kolei łączącej Wilanów z ówczesnymi granicami Warszawy.
Po wybudowaniu brakującego odcinka biegnącego obecnymi ulicami: Powsińską, Goczałkowską, Okrężną, Wiertniczą można było oficjalnie otworzyć ruch na całej trasie od Belwederu do Wilanowa - miało to miejsce 5 maja 1892 r. Przez kolejne dwa lata konie ciągnęły wagoniki kolejki po szynach, zanim w 1894 r. nie zostały zastąpione parowozami.
W kolejnych latach linia została przedłużona do Rogatek Mokotowskich obecnymi ulicami Spacerową i Chocimską, zaś w kierunku południowym sukcesywnie do Powsina, potem do Klarysewa, a następnie przez Chyliczki do Piaseczna. W 1900 r. zbudowano połączenie kolei ze stacją towarową kolei wiedeńskiej. Dość egzotycznym widokiem był parowozik ciągnący wagony towarowe ulicami Polną, Nowowiejską, Niemcewicza i Spiską.
W okresie międzywojennym próbowano zastąpić parowozy wagonami spalinowymi. Nie sprawdzały się one najlepiej, więc jeden z nich w 1935 r. stał się tymczasowym budynkiem dworca, kiedy miasto wymusiło likwidację odcinka pomiędzy stacją Belweder a stacją przy pl. Unii Lubelskiej. Ostatecznie kolejka wilanowska została zlikwidowana w 1971 r. i jedynymi jej śladami są budynki dworców w Wilanowie, Klarysewie oraz pomnik lokomotywki przy skrzyżowaniu ul. Okrężnej z ul. Powsińską.
Fotografia:
Stacja Belweder w 1935 r. - Fot. NAC
